Beleid, Bestuur, Management & Pedagogiek in het kindcentrum

In deze uitgave van Kindcentrum BBMP zoomen we in op de personeelskrapte in de sector kinderopvang en de omgang daarmee. Geen klaagnummer, want dat we moeilijk medewerkers kunnen vinden en behouden, dat weten we allemaal wel. Zie het eerder als een feestnummer, met tal van voorbeelden en tips over hoe je wél medewerkers kunt vinden, behouden en stimuleren. Dat laatste, stimuleren, dat moet je als moderne werkgever doen en kunnen.

Dit themanummer van Kindcentrum BBMP gaat over opleidingen, jezelf ontwikkelen en – breder – persoonlijke groei. Immers, een opleiding volgen is niet een statisch iets, je confronteert jezelf ook met nieuwe werelden. Waarin je kunt groeien, en tegelijk jezelf tegenkomt tijdens die groei.

Intensieve samenwerking tussen onderwijs en kinderopvang in integrale kindcentra (ikc’s) brengt flinke administratieve uitdagingen met zich mee. In dit nummer van Kindcentrum BBMP zoomen we in op verschillende aspecten daarvan. We bezoeken SCIO Groep en Un1ek, gefuseerde onderwijs/kinderopvang-organisaties die uitgebreid vertellen over hoe hun bestuurders de organisaties managen. Over structuur, taakverdelingen en de rol van ondersteunende diensten.

We hebben veel handen op elkaar gekregen voor het thema van deze Kindcentrum BBMP, leiderschap in de kinderopvang. Het onderwerp leeft, en terecht. Want de meeste lezers van BBMP geven leiding aan kinderopvangorganisaties, groot of klein, of aan delen van een organisatie.

In de kinderopvang leek de afgelopen maanden een bijna weldadige rust te heersen. Deels door een leegloop bij branchepartijen, die zichzelf opnieuw op de rails moeten zetten. Zichzelf opnieuw uitvinden. Personele wisselingen bieden daartoe altijd kansen. Rust was er ook omdat het kabinet Rutte IV was gevallen en iedereen de uitslag van de Tweede-Kamerverkiezingen moest afwachten. Politiek staat alles in de ijskast.

Alle kinderen moeten gelijke kansen krijgen om hun talenten volledig te kunnen ontwikkelen, al bij aanvang van hun leven. Hun ontwikkeling mag niet negatief worden beïnvloed door achtergrond, opleidingsniveau en financiële situatie van de ouders. Kansengelijkheid is de term die we daarvoor hebben bedacht.

Leren en ontwikkelen in allerlei vormen, dat staat in dit themanummer van Kindcentrum BBMP centraal. Lees het als (jezelf) opleiden in brede zin. Bijvoorbeeld via een officiële AD Pep-opleiding, we spreken met de opleidingscoördinator van Fontys. In de opleiding is de T-shaped professional nu meer geïntegreerd in het curriculum.

In dit nummer van Kindcentrum BBMP veel aandacht voor het binnenklimaat in de kinderopvang. Maar ook voor de laatste stand van zaken in politiek Den Haag, dat worstelt met het thema ‘geld verdienen in de kinderopvang’. Gelukkig zijn er onderzoeksbureaus, waarvan de politiek hoopt dat die een (gouden) ei van Columbus tevoorschijn kunnen toveren.

In dit nummer van kindcentrum BBMP staat op verschillende manieren ‘vertrouwen’ centraal. Vertrouwen in de kinderopvang, het lijkt een vaag begrip. Toch weten we het in deze BBMP heel concreet te maken, door het begrip vanuit verschillende invalshoeken voor kinderopvangprofessionals te belichten.

2023 is een historisch jaar voor magazine BBMP. Ons tijdschrift bestaat 15 jaar. Allereerst maakt ons dat natuurlijk dankbaar, voor het vertrouwen dat we al die jaren van de top en het middenkader van (grote en kleine) kinderopvangorganisaties hebben gekregen. Als echt werkveldblad hebben we talloze bijdragen van enthousiaste (en vaak kritische) betrokkenen uit de kinderopvang mogen publiceren. Die stuk voor stuk hebben bijgedragen aan de verdere volwassenwording en professionalisering van de kinderdagopvang, de buitenschoolse opvang en het peuterspeelzaalwerk.

In dit nummer van Kindcentrum BBMP een keur aan artikelen over ict in de kinderopvang. Leveranciers vertellen over hun aanbod aan de kinderopvang, al dan niet samen met hun afnemers. Innige samenwerking tussen kinderopvangorganisatie en leverancier blijkt altijd een vereiste.

Soms word je bij het maken van een thema­ nummer ingehaald door actuele ontwikke­ lingen. Zoals bij het thema ‘Werken met teams’ in deze Kindcentrum BBMP. Het is een prachtig nummer, met onderwerpen als: hoe creëer je goed functionerende teams, hoe zorg je voor psychologische vei­ ligheid voor je medewerkers, hoe ga je om met ziekteverzuim, hoe verweer je je tegen een roddelcultuur? Zeer lezenswaardig.

Een leven lang leren, STAP-budgetten, interne cursussen. En interne externe cursussen of juist externe interne cursussen. De mogelijkheden om je te scholen in de kinderopvang zijn anno 2022 overweldigend. We blijken echt gepassioneerde (bij)scholers.

In dit themanummer van Kindcentrum BBMP verdiepen we ons in de voorschoolse educatie. Wat is de stand van zaken en hoe ziet de toekomst van de VE eruit? Beter nog: in welke richting willen we onze voorschoolse educatie ontwikkelen?

Samen met het Waarborgfonds en Kenniscentrum Kinderopvang hebben we van deze Kindcentrum BBMP een fraai themanummer gemaakt, waarin de bedrijfsvoering van kinderopvangorganisaties centraal staat. Met boeiende artikelen, zowel voor grote kinderopvangorganisaties als voor kleinschalige ondernemingen.

Een uiterst apart regeerakkoord hebben de onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie afgeleverd. Je begint je bijna af te vragen wie nu wie heeft gepiepeld. Ik denk dat D66 de andere partijen volledig in de nekklem heeft gezet, zonder dat die het zelf nog goed beseffen.

Recent wetenschappelijk onderzoek naar de Nederlandse en buitenlandse kinderopvang heeft ons meer geleerd over de pedagogische kwaliteit van de kinderopvang, de effecten van kinderopvang op de ontwikkeling van kinderen en de professionalisering van de sector.

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft de maximum uurprijzen en de vergoedingspercentages voor de kinderopvangtoeslag in 2025 vastgesteld. Veel werkende ouders zijn volgend jaar minder geld kwijt aan kinderopvang. Dit komt doordat het kabinet 429 miljoen euro uittrekt voor het verhogen van de kinderopvangtoeslag.

Het personeelstekort in de kinderopvang blijft voorlopig groot. Zeker met de mogelijke aantocht van gratis kinderopvang is het te kleine aantal medewerkers een toenemend probleem. Ziekteverzuim onder personeel maakt het er voor veel kinderopvangorganisaties niet makkelijker op. Om de tekorten zoveel mogelijk tegen te gaan, kunnen leidinggevenden maatregelen nemen om het aantal ziekmeldingen te verminderen.

In het tweede kwartaal van 2024 lag het verzuim in kinderopvang iets hoger dan in hetzelfde kwartaal van vorig jaar, meldt Kinderopvang werkt!. In 2023 lag het verzuimpercentage elk kwartaal nog lager dan in hetzelfde kwartaal in 2022. In het eerste kwartaal van 2024 zette deze trend zich nog door, maar deze is nu gestopt.

Van de erkend gedupeerde ouders in de toeslagenaffaire heeft 87 procent in de eerste integrale beoordeling met rente het onterecht terugbetaalde bedrag en een ‘emotionele schadeschadevergoeding’ ontvangen. Dit is minimaal 30.000 euro. Verder zijn hun schulden aangepakt en kunnen deze gezinnen terecht bij de gemeente voor ondersteuning om hun leven weer op de rit te krijgen. Daarnaast hebben bijna alle kinderen uit deze erkende groep het bedrag van de kindregeling ontvangen.

Het Expertisecentrum Pedagogische Kwaliteit Kinderopvang bestaat nu vijf jaar. Tijd om terug te kijken en te vragen wat de ervaringen binnen de sector zijn met het expertisecentrum. Daarom heeft het expertisecentrum in het najaar van 2024 een enquête uitgezet.

De Universiteit Utrecht en het Universitair Medisch Centrum Utrecht voeren een onderzoek uit waarin gekeken wordt naar slaap van baby’s in de kinderopvang. Slaap is erg belangrijk voor vroege ontwikkeling, maar we weten eigenlijk nog erg weinig over het verschil tussen slapen thuis en op het kinderdagverblijf.

Het nieuwe kabinet Schoof maakt kinderopvang in 2027 bijna gratis, voor werkende ouders dan. De onlangs opgerichte Kinderopvangraad pleit er in een eerste advies voor om álle ouders en álle kinderen recht te geven op kinderopvang. Dat kost niet veel en lost wel veel op, stelt voorzitter van de Kinderopvangraad Peter van Lieshout. De raad heeft het advies op 23 september 2024 aangeboden aan het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW).

Het gaat goed met de meeste kinderen, maar opgroeien en ontwikkelen doe je met vallen en opstaan – en daar leer je ook van. Natuurlijk maken we ons wel zorgen over sommige kinderen.

Veel kritiek vanuit het onderwijs op de plannen die het kabinet Schoof op prinsjesdag 2024 in de miljoenennota heeft gepresenteerd. Zien de sectororganisaties in het onderwijs her en der ook wat positieve punten in de onderwijsbegroting, de vakbond AOb reageert boos: het gaat om harde bezuinigingen en vage ambities, zonder financiële onderbouwingen. Want bovenop de al bekende jaarlijkse bezuiniging van een miljard euro op het hoger onderwijs moeten ook primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs de komende jaren samen honderden miljoenen inleveren.

Profiteer nu van: 
EARLY BIRD-korting: snelle beslissers ontvangen 30 euro korting op de deelnamekosten

Het Nederlandse onderwijs doet het goed, volgens de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), ook in vergelijking met andere OESO-landen. Dat blijkt uit de jaarlijkse ‘Education at a Glance’ van de OESO. Zo laat het onderzoek zien dat het funderend onderwijs in Nederland goed toegankelijk is. Wel is bij ons het lerarentekort ongelijk verdeeld over regio’s, wijken en over soorten scholen. Ook gaan kinderen van ouders met lage inkomens wel erg weinig naar kinderopvang en voorschoolse educatie.

Uit een enquête onder 1018 basisscholen die deelnemen aan het ZonSlim-programma van het Nationaal Huidfonds blijkt dat 73 procent van de schoolpleinen onvoldoende schaduw biedt. Volgens het Nationaal Huidfonds onderstreept dit de noodzaak voor verdere maatregelen ter bescherming van kinderen tegen schadelijke uv-straling, om zo de kans op zonschade op latere leeftijd te verkleinen.

Zeven sectororganisaties in de kinderopvang roepen het kabinet Schoof op om kinderopvangbeleid in nauwe samenwerking met de sector zelf vorm te geven, waarbij vooral rekening moet worden gehouden met uitvoerbaarheid en de betaalbaarheid voor ouders. De Nederlandse kinderopvang verzoekt het kabinet dringend de maximum uurprijs in 2026 wél te indexeren. Daarnaast is een goede fasering en monitoring van de impact van de stelselherziening essentieel.

De vroegschoolse educatie is over het algemeen op veel scholen in orde. Maar er is verbetering mogelijk. Dit concludeert de Inspectie van het Onderwijs in het rapport Kwaliteit van de vroegschoolse educatie. Volgens de inspectie scoort de meerderheid van de onderzochte scholen voldoende binnen de kwaliteitsgebieden aanbod, zicht op ontwikkeling en begeleiding en pedagogisch-didactisch handelen.