Beleid, Bestuur, Management & Pedagogiek in het kindcentrum

Dit nummer van Kindcentrum BBMP gaat grotendeels over de innige samenwerking met onderwijs, integratie met het basisonderwijs zelfs. Onderwijs en kinderopvang vinden elkaar in de behoefte om méér te kunnen betekenen voor kinderen van 0-13 jaar. Dus zij zoeken de samenwerking. Dat kan in losse verbanden, maar ook veel verder gaan.

Marketing in de kinderopvang. Is dat nu nodig? We weten toch allemaal dat ouders het liefst hun kinderdagverblijf dichtbij kiezen, of net eentje verderop. En hooguit bij specifieke opvang, zoals natuur- of sport-bso’s, bereid zijn een stukje verder te bakfietsen.

Ook dit jaar komen we weer met een mooi themanummer over leren en ontwikkelen, in brede zin. Met tal van gevarieerde artikelen en invalshoeken. Maar voordat we ons vaktechnisch verdiepen, stellen we in deze Kindcentrum BBMP eerst een fundamentele vraag: klopt onze professionele basishouding nog wel als het gaat om het stimuleren van de ontwikkeling van kinderen?

De kinderopvang heeft zich een aantal jaren geleden massaal op de babyopvang gestort. Nu, jaren later en net als in echte gezinnen, is de roze wolk er een beetje van af. Vandaar de titel van dit themanummer van Kindcentrum BBMP: wat doen we met de baby?

Samenwerken met jeugdhulp, jeugdzorg en welzijn. Dat is het thema van Kindcentrum BBMP, waarin tal van mensen uit de kinderopvang en daarbuiten hun licht laten schijnen op ‘het zorgkind’. En op hun samenwerking met partners, die ertoe bijdraagt dat zorgkinderen hun plek in reguliere of iets aangepaste kinderopvang kunnen behouden.

Een goede binnenruimte maken op een kinderdagverblijf, peuterverblijf of bso doe je vooral samen. Als directeur, bestuurder of manager bepaal je dat niet in je eentje of alleen met je leverancier. Nee, je gaat voor deskundigheid en overleg. Samen met ervaren interieurontwerpers en samen met je pedagogisch medewerkers.

In deze uitgave van Kindcentrum BBMP zoomen we in op de personeelskrapte in de sector kinderopvang en de omgang daarmee. Geen klaagnummer, want dat we moeilijk medewerkers kunnen vinden en behouden, dat weten we allemaal wel. Zie het eerder als een feestnummer, met tal van voorbeelden en tips over hoe je wél medewerkers kunt vinden, behouden en stimuleren. Dat laatste, stimuleren, dat moet je als moderne werkgever doen en kunnen.

Dit themanummer van Kindcentrum BBMP gaat over opleidingen, jezelf ontwikkelen en – breder – persoonlijke groei. Immers, een opleiding volgen is niet een statisch iets, je confronteert jezelf ook met nieuwe werelden. Waarin je kunt groeien, en tegelijk jezelf tegenkomt tijdens die groei.

Intensieve samenwerking tussen onderwijs en kinderopvang in integrale kindcentra (ikc’s) brengt flinke administratieve uitdagingen met zich mee. In dit nummer van Kindcentrum BBMP zoomen we in op verschillende aspecten daarvan. We bezoeken SCIO Groep en Un1ek, gefuseerde onderwijs/kinderopvang-organisaties die uitgebreid vertellen over hoe hun bestuurders de organisaties managen. Over structuur, taakverdelingen en de rol van ondersteunende diensten.

We hebben veel handen op elkaar gekregen voor het thema van deze Kindcentrum BBMP, leiderschap in de kinderopvang. Het onderwerp leeft, en terecht. Want de meeste lezers van BBMP geven leiding aan kinderopvangorganisaties, groot of klein, of aan delen van een organisatie.

In de kinderopvang leek de afgelopen maanden een bijna weldadige rust te heersen. Deels door een leegloop bij branchepartijen, die zichzelf opnieuw op de rails moeten zetten. Zichzelf opnieuw uitvinden. Personele wisselingen bieden daartoe altijd kansen. Rust was er ook omdat het kabinet Rutte IV was gevallen en iedereen de uitslag van de Tweede-Kamerverkiezingen moest afwachten. Politiek staat alles in de ijskast.

Alle kinderen moeten gelijke kansen krijgen om hun talenten volledig te kunnen ontwikkelen, al bij aanvang van hun leven. Hun ontwikkeling mag niet negatief worden beïnvloed door achtergrond, opleidingsniveau en financiële situatie van de ouders. Kansengelijkheid is de term die we daarvoor hebben bedacht.

Leren en ontwikkelen in allerlei vormen, dat staat in dit themanummer van Kindcentrum BBMP centraal. Lees het als (jezelf) opleiden in brede zin. Bijvoorbeeld via een officiële AD Pep-opleiding, we spreken met de opleidingscoördinator van Fontys. In de opleiding is de T-shaped professional nu meer geïntegreerd in het curriculum.

In dit nummer van Kindcentrum BBMP veel aandacht voor het binnenklimaat in de kinderopvang. Maar ook voor de laatste stand van zaken in politiek Den Haag, dat worstelt met het thema ‘geld verdienen in de kinderopvang’. Gelukkig zijn er onderzoeksbureaus, waarvan de politiek hoopt dat die een (gouden) ei van Columbus tevoorschijn kunnen toveren.

In dit nummer van kindcentrum BBMP staat op verschillende manieren ‘vertrouwen’ centraal. Vertrouwen in de kinderopvang, het lijkt een vaag begrip. Toch weten we het in deze BBMP heel concreet te maken, door het begrip vanuit verschillende invalshoeken voor kinderopvangprofessionals te belichten.

2023 is een historisch jaar voor magazine BBMP. Ons tijdschrift bestaat 15 jaar. Allereerst maakt ons dat natuurlijk dankbaar, voor het vertrouwen dat we al die jaren van de top en het middenkader van (grote en kleine) kinderopvangorganisaties hebben gekregen. Als echt werkveldblad hebben we talloze bijdragen van enthousiaste (en vaak kritische) betrokkenen uit de kinderopvang mogen publiceren. Die stuk voor stuk hebben bijgedragen aan de verdere volwassenwording en professionalisering van de kinderdagopvang, de buitenschoolse opvang en het peuterspeelzaalwerk.

In dit nummer van Kindcentrum BBMP een keur aan artikelen over ict in de kinderopvang. Leveranciers vertellen over hun aanbod aan de kinderopvang, al dan niet samen met hun afnemers. Innige samenwerking tussen kinderopvangorganisatie en leverancier blijkt altijd een vereiste.

Soms word je bij het maken van een thema­ nummer ingehaald door actuele ontwikke­ lingen. Zoals bij het thema ‘Werken met teams’ in deze Kindcentrum BBMP. Het is een prachtig nummer, met onderwerpen als: hoe creëer je goed functionerende teams, hoe zorg je voor psychologische vei­ ligheid voor je medewerkers, hoe ga je om met ziekteverzuim, hoe verweer je je tegen een roddelcultuur? Zeer lezenswaardig.

Een leven lang leren, STAP-budgetten, interne cursussen. En interne externe cursussen of juist externe interne cursussen. De mogelijkheden om je te scholen in de kinderopvang zijn anno 2022 overweldigend. We blijken echt gepassioneerde (bij)scholers.

Recent wetenschappelijk onderzoek naar de Nederlandse en buitenlandse kinderopvang heeft ons meer geleerd over de pedagogische kwaliteit van de kinderopvang, de effecten van kinderopvang op de ontwikkeling van kinderen en de professionalisering van de sector.

Bijna 80 procent van de medewerkers in de kinderopvang ervaart dagelijks de gevolgen van het personeelstekort. De werkdruk is ongekend hoog, blijkt uit een gezamenlijk onderzoek van de vakbonden FNV en CNV en beroepsorganisatie PPINK onder bijna 2800 werkenden in de kinderopvang.

De Inspectie van het Onderwijs heeft samen met het ministerie van OCW het rapport ‘gemeentelijke taakuitvoering kinderopvang-onderwijs’ op 25 november 2025 gepubliceerd. Het beschrijft hoe gemeenten hun wettelijke taken op het gebied van kinderopvang, voor- en vroegschoolse educatie, onderwijsachterstanden en nieuwkomersonderwijs uitvoeren. Het benoemt voortgang, kwaliteit en knelpunten in de uitvoering.

De functie van pedagogisch beleidsmedewerker en coach is een relatief nieuw vak in de kinderopvang. Deze rol is in het leven geroepen om de pedagogische kwaliteit in de kinderopvang centraal te stellen en staat zodoende in dienst van de pedagogiek. Wat houdt deze functie in? En hoe vul je de functie in?

Het nieuwe sectorrapport kinderopvang is gepubliceerd door het Waarborgfonds Kinderopvang. Het biedt een objectieve en onafhankelijke analyse van de financiële ontwikkeling van de sector op basis van de jaarcijfers 2024.

De samenwerking tussen kinderopvang en onderwijs vraagt steeds vaker om een passende en goed georganiseerde vorm van medezeggenschap. Daarom hebben de Vereniging Netwerk Kindcentra (VNK), de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO), Focuzright en Van Doorne advocaten een voorbeeldreglement gemaakt voor kindcentrumraden.

Groepsondersteuners kunnen een waardevolle rol vervullen, als ze goed begeleid worden en een duidelijke plek hebben binnen de organisatie. Hun inzet lijkt in de praktijk voordelen te hebben: pedagogisch professionals ervaren meer rust op de groep en meer tijd voor de kinderen. Dit blijkt uit onderzoek van het Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie, verbonden aan de Universiteit van Maastricht.

De Vereniging van Ouders in Kinderopvang, BOinK, vindt dat regels voor gezonde lucht overal in Nederland strak en consequent moeten worden toegepast. Dit is nodig om jonge kinderen goed te beschermen. Nu gaan gemeenten nog te verschillend om met milieueisen bij aanvragen voor nieuwe kinderopvanglocaties.

Met een lach op het gezicht heeft Karen Strengers de nieuwe boeken Goed bestuur voor kindcentra en Kindcentra - fundamentele innovatie in opvang en onderwijs in ontvangst genomen. De voorzitter van branchevereniging BMK ontving deze uit handen van de auteurs. Tijdens de Studieconferentie Kindcentrum sprak zij lovend over deze uitgaven, waarin de samenwerking tussen kinderopvang en onderwijs centraal staat. 

Staatssecretaris Nobel van participatie en integratie heeft op 27 november 2025 een brief naar de Tweede Kamer gestuurd waarin hij voorstellen doet voor het verminderen van regeldruk voor kinderopvangorganisaties. Ook wil hij het toezicht vormgeven in ‘een meer stimulerende en reflectieve aanpak’, met meer ruimte voor toezichthouders om kwaliteitsverbetering te ondersteunen en met bredere beschikbaarheid van informatie om te kunnen reflecteren op signalen en risico’s.

Wat kan het boek Kindcentra - fundamentele innovatie in opvang en onderwijs. Samen om onze kinderen voor u en uw organisatie betekenen? In deze podcast worden enkele fragmenten uit het boek van Gijs van Rozendaal besproken.

SEO Economisch Onderzoek heeft onderzoek gedaan naar de kosten van gratis kinderopvang voor álle kinderen. Het onderzoek laat zien dat de extra investering voor twee dagen opvang per week voor kinderen van ouders die niet werken, tussen de 369 en 516 miljoen euro per jaar ligt. SEO rekende, op verzoek van de Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang (BMK), scenario’s door waarin alle kinderen twee dagen dagopvang of twee dagdelen buitenschoolse opvang per week vergoed krijgen tegen 96 procent, zonder arbeidseis.

De internetconsultatie voor het wetsvoorstel van het demissionaire kabinet Schoof heeft gemengde reacties opgeroepen. De Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang (BMK) ziet positieve stappen naar een toegankelijker en toekomstbestendig stelsel, de Brancheorganisatie Kinderopvang (BK) vindt juist dat de voorstellen niet bijdragen aan het behouden en realiseren van kwalitatief goede, breed toegankelijke en betaalbare kinderopvang voor alle kinderen in Nederland.

Universiteit Utrecht en onderzoeksbureau Sardes hebben na zes jaar onderzoek de resultaten gepresenteerd van het EVENING-project. Dit grootschalige onderzoek naar de uitbreiding van voorschoolse educatie (VE) naar 960 uur en de inzet van pedagogisch beleidsmedewerkers/coaches laat zien dat beide maatregelen leiden tot een duidelijke verbetering van de educatieve kwaliteit en de ontwikkeling van doelgroeppeuters.

Per 1 januari 2026 verandert de regelgeving voor het gebruik van de BSO Bus. Vanaf dat moment mogen er nog maximaal acht kinderen per bus vervoerd worden. Kinderopvangorganisaties, die bijna dagelijks kinderen vervoeren, moeten nu keuzes maken worden in de manier waarop ze het vervoer inrichten.

Het consortium LKK (Landelijke Kwaliteitsmonitor Kinderopvang), bestaande uit de Universiteit Utrecht en Sardes, voert jaarlijks een kwaliteitsmeting uit in de kinderopvang in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dit gebeurt sinds 2017. Het ministerie van SZW heeft nu besloten de kwaliteitsmetingen in de komende vier jaar voort te zetten. Tot in 2029, met een verlenging van nog eens twee jaar.

Het ontwikkelpad kinderopvang laat alle mogelijkheden over werken binnen de kinderopvang zien. Het is een gids door de wereld van functies, opleidingen en groeikansen in kinderopvang. Of mensen nu nieuwsgierig zijn naar werken met kinderen, al actief zijn in de sector of verantwoordelijk zijn voor personeelsontwikkeling – het ontwikkelpad laat in één overzicht zien hoe medewerkers of nieuwkomers kunnen starten, overstappen of doorgroeien.

De functie van pedagogisch beleidsmedewerker en coach is een relatief nieuw vak in de kinderopvang. Deze rol is in het leven geroepen om de pedagogische kwaliteit in de kinderopvang centraal te stellen en staat zodoende in dienst van de pedagogiek.

Als een kinderopvang en een basisschool samen een kindcentrum worden, vraagt dat om afstemming en afspraken. Hiervoor zijn heel veel goede voorbeelden en materialen beschikbaar.

De Kinderopvangraad pleit in een nieuw advies voor een stevig fundament voor de kinderopvangsector, een infrastructuur waarmee kennis kan worden ontwikkeld, gedeeld en toegepast. Zodat professionals in de kinderopvang hun werk goed kunnen blijven doen, en kinderen én ouders krijgen wat ze nodig hebben. Dat heeft Nederland hard nodig.

Honderdduizenden kinderen hebben moeite op school omdat ze in armoede opgroeien. Stress en oververmoeidheid hebben invloed op de schoolprestaties, zegt het Jeugdeducatiefonds in het rapport Schoolrapport van Nederland. Ons land krijgt een flinke onvoldoende. Er is bij deze kinderen thuis bijvoorbeeld geen geld voor een fiets of een bed, en ongeveer 28.000 kinderen dragen geen bril omdat hun ouders dat niet kunnen betalen, zo meldt het fonds op basis van onderzoek.