Beleid, Bestuur, Management & Pedagogiek in het kindcentrum

De kinderopvang heeft zich een aantal jaren geleden massaal op de babyopvang gestort. Nu, jaren later en net als in echte gezinnen, is de roze wolk er een beetje van af. Vandaar de titel van dit themanummer van Kindcentrum BBMP: wat doen we met de baby?

Samenwerken met jeugdhulp, jeugdzorg en welzijn. Dat is het thema van Kindcentrum BBMP, waarin tal van mensen uit de kinderopvang en daarbuiten hun licht laten schijnen op ‘het zorgkind’. En op hun samenwerking met partners, die ertoe bijdraagt dat zorgkinderen hun plek in reguliere of iets aangepaste kinderopvang kunnen behouden.

Een goede binnenruimte maken op een kinderdagverblijf, peuterverblijf of bso doe je vooral samen. Als directeur, bestuurder of manager bepaal je dat niet in je eentje of alleen met je leverancier. Nee, je gaat voor deskundigheid en overleg. Samen met ervaren interieurontwerpers en samen met je pedagogisch medewerkers.

In deze uitgave van Kindcentrum BBMP zoomen we in op de personeelskrapte in de sector kinderopvang en de omgang daarmee. Geen klaagnummer, want dat we moeilijk medewerkers kunnen vinden en behouden, dat weten we allemaal wel. Zie het eerder als een feestnummer, met tal van voorbeelden en tips over hoe je wél medewerkers kunt vinden, behouden en stimuleren. Dat laatste, stimuleren, dat moet je als moderne werkgever doen en kunnen.

Dit themanummer van Kindcentrum BBMP gaat over opleidingen, jezelf ontwikkelen en – breder – persoonlijke groei. Immers, een opleiding volgen is niet een statisch iets, je confronteert jezelf ook met nieuwe werelden. Waarin je kunt groeien, en tegelijk jezelf tegenkomt tijdens die groei.

Intensieve samenwerking tussen onderwijs en kinderopvang in integrale kindcentra (ikc’s) brengt flinke administratieve uitdagingen met zich mee. In dit nummer van Kindcentrum BBMP zoomen we in op verschillende aspecten daarvan. We bezoeken SCIO Groep en Un1ek, gefuseerde onderwijs/kinderopvang-organisaties die uitgebreid vertellen over hoe hun bestuurders de organisaties managen. Over structuur, taakverdelingen en de rol van ondersteunende diensten.

We hebben veel handen op elkaar gekregen voor het thema van deze Kindcentrum BBMP, leiderschap in de kinderopvang. Het onderwerp leeft, en terecht. Want de meeste lezers van BBMP geven leiding aan kinderopvangorganisaties, groot of klein, of aan delen van een organisatie.

In de kinderopvang leek de afgelopen maanden een bijna weldadige rust te heersen. Deels door een leegloop bij branchepartijen, die zichzelf opnieuw op de rails moeten zetten. Zichzelf opnieuw uitvinden. Personele wisselingen bieden daartoe altijd kansen. Rust was er ook omdat het kabinet Rutte IV was gevallen en iedereen de uitslag van de Tweede-Kamerverkiezingen moest afwachten. Politiek staat alles in de ijskast.

Alle kinderen moeten gelijke kansen krijgen om hun talenten volledig te kunnen ontwikkelen, al bij aanvang van hun leven. Hun ontwikkeling mag niet negatief worden beïnvloed door achtergrond, opleidingsniveau en financiële situatie van de ouders. Kansengelijkheid is de term die we daarvoor hebben bedacht.

Leren en ontwikkelen in allerlei vormen, dat staat in dit themanummer van Kindcentrum BBMP centraal. Lees het als (jezelf) opleiden in brede zin. Bijvoorbeeld via een officiële AD Pep-opleiding, we spreken met de opleidingscoördinator van Fontys. In de opleiding is de T-shaped professional nu meer geïntegreerd in het curriculum.

In dit nummer van Kindcentrum BBMP veel aandacht voor het binnenklimaat in de kinderopvang. Maar ook voor de laatste stand van zaken in politiek Den Haag, dat worstelt met het thema ‘geld verdienen in de kinderopvang’. Gelukkig zijn er onderzoeksbureaus, waarvan de politiek hoopt dat die een (gouden) ei van Columbus tevoorschijn kunnen toveren.

In dit nummer van kindcentrum BBMP staat op verschillende manieren ‘vertrouwen’ centraal. Vertrouwen in de kinderopvang, het lijkt een vaag begrip. Toch weten we het in deze BBMP heel concreet te maken, door het begrip vanuit verschillende invalshoeken voor kinderopvangprofessionals te belichten.

2023 is een historisch jaar voor magazine BBMP. Ons tijdschrift bestaat 15 jaar. Allereerst maakt ons dat natuurlijk dankbaar, voor het vertrouwen dat we al die jaren van de top en het middenkader van (grote en kleine) kinderopvangorganisaties hebben gekregen. Als echt werkveldblad hebben we talloze bijdragen van enthousiaste (en vaak kritische) betrokkenen uit de kinderopvang mogen publiceren. Die stuk voor stuk hebben bijgedragen aan de verdere volwassenwording en professionalisering van de kinderdagopvang, de buitenschoolse opvang en het peuterspeelzaalwerk.

In dit nummer van Kindcentrum BBMP een keur aan artikelen over ict in de kinderopvang. Leveranciers vertellen over hun aanbod aan de kinderopvang, al dan niet samen met hun afnemers. Innige samenwerking tussen kinderopvangorganisatie en leverancier blijkt altijd een vereiste.

Soms word je bij het maken van een thema­ nummer ingehaald door actuele ontwikke­ lingen. Zoals bij het thema ‘Werken met teams’ in deze Kindcentrum BBMP. Het is een prachtig nummer, met onderwerpen als: hoe creëer je goed functionerende teams, hoe zorg je voor psychologische vei­ ligheid voor je medewerkers, hoe ga je om met ziekteverzuim, hoe verweer je je tegen een roddelcultuur? Zeer lezenswaardig.

Een leven lang leren, STAP-budgetten, interne cursussen. En interne externe cursussen of juist externe interne cursussen. De mogelijkheden om je te scholen in de kinderopvang zijn anno 2022 overweldigend. We blijken echt gepassioneerde (bij)scholers.

In dit themanummer van Kindcentrum BBMP verdiepen we ons in de voorschoolse educatie. Wat is de stand van zaken en hoe ziet de toekomst van de VE eruit? Beter nog: in welke richting willen we onze voorschoolse educatie ontwikkelen?

Samen met het Waarborgfonds en Kenniscentrum Kinderopvang hebben we van deze Kindcentrum BBMP een fraai themanummer gemaakt, waarin de bedrijfsvoering van kinderopvangorganisaties centraal staat. Met boeiende artikelen, zowel voor grote kinderopvangorganisaties als voor kleinschalige ondernemingen.

Een uiterst apart regeerakkoord hebben de onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie afgeleverd. Je begint je bijna af te vragen wie nu wie heeft gepiepeld. Ik denk dat D66 de andere partijen volledig in de nekklem heeft gezet, zonder dat die het zelf nog goed beseffen.

Recent wetenschappelijk onderzoek naar de Nederlandse en buitenlandse kinderopvang heeft ons meer geleerd over de pedagogische kwaliteit van de kinderopvang, de effecten van kinderopvang op de ontwikkeling van kinderen en de professionalisering van de sector.

De Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang (BMK) heeft een brief gestuurd naar de Kamercommissie SZW. Dit vanwege een commissiedebat over de vereenvoudiging van het Nederlandse verlofstelsel en de verdeling tussen arbeid en zorg. De BMK vindt dit een belangrijk debat, want dankzij kinderopvang kunnen ouders de zorg voor kinderen en werk op ontspannen wijze combineren.

De kinderopvangsector heeft een sectorale routekaart verduurzaming kinderopvang samengesteld. Hiermee sluit de sector aan bij andere branches die vanuit het klimaatakkoord werken aan een vermindering van 55 procent van de CO2-uitstoot in 2030 en een energiezuinige en fossielvrije maatschappij in 2050.

Het Landelijk Expertisecentrum Jonge Kind (LEJK) heeft de krachten gebundeld met een netwerk van Nederlandse lectoren. Het initiatief heeft als doel om de pedagogische praktijk en het onderwijs van kinderen tussen 0 en 8 jaar verder te ondersteunen door middel van samenwerking.

Kinderen van 0 t/m 6 jaar besteden minder tijd aan digitale media dan vorig jaar (86 minuten tegenover 111 minuten). Maar met een gemiddelde van bijna anderhalf uur per dag ligt dit nog steeds boven de aanbevolen tijd van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. Eén op de zes jonge kinderen kijkt dagelijks zelfs meer dan twee uur filmpjes op een mobiel apparaat of televisie.

De meerderheid van de FNV-leden die werken in de kinderopvang heeft tegen het CAO-eindbod van de werkgevers gestemd. Volgens Deddy Dorenbos, bestuurder FNV Zorg & Welzijn vinden de vakbondsleden het loonbod te laag. ‘Ze voelen zich niet gewaardeerd.’

In aanloop naar het commissiedebat over onderwijskansen op 26 maart 2025 hebben verschillende sectororganisaties brieven naar de vaste commissie Onderwijs van de Tweede Kamer gestuurd. Zo vraagt de PO-Raad de Kamer kritisch te kijken naar het selectiemoment in het onderwijs. De VO-raad pleit voor brede scholengemeenschappen en herziening van het resultatenmodel onderwijs.

In deze podcast delen experts zoals kinderartsen, lactatiekundigen, pedagogen en psychologen hun inzichten over het boek De Ontevreden Baby van Pamela Douglas. We bespreken thema’s zoals huilen, slapen en voeding. De opnames zijn gemaakt tijdens het Babycongres (januari 2025) van partner Logacom.

Stel je voor: kinderen die leren met volle aandacht, plezier en verwondering – buiten in de frisse lucht. Heb je zelf weleens gemerkt dat je meer energie en focus hebt na een wandeling? Dit boek laat zien hoe buiten zijn niet alleen goed is voor je lichaam, maar ook voor je geest.

Na een aantal goedbezochte reeksen start het Waarborgfonds Kinderopvang medio september 2025 in Utrecht een nieuwe cursusreeks huisvesting in de kinderopvang. In deze cursusreeks wordt ingegaan op onder andere wet- en regelgeving, binnenklimaat, meerjarenonderhoud, duurzaamheid, huurrecht en eigendomsverhoudingen en rolverdeling in een kindcentrum.

In grote steden hebben openbare en protestants-christelijke basisscholen een meer evenredige samenstelling dan andere scholen. Daarmee dempen ze segregatie, in tegenstelling tot met name algemeen bijzondere scholen in het basisonderwijs en categorale scholen in het voortgezet onderwijs. Die versterken segregatie juist. Dit staat in het rapport ‘Gescheiden werelden: onderwijssegregatie houdt aan.’

Na vijf moeizame onderhandelingsrondes voor een nieuwe cao Kinderopvang hebben werkgeversorganisaties BK, BMK en BVOK een eindbod neergelegd. Werkgevers hebben hiermee aangegeven dat ze niet verder willen onderhandelen. Het gaat om een cao met een looptijd van twee jaar met een loonsverhoging van 2,5% op 1 juli 2025 en 1,5% op 1 september 2026.

GGD GHOR Nederland heeft voor toezichthouders binnen de kinderopvang een afwegingskader ontwikkeld: het risicomodel. Hiermee wordt toezicht uitgevoerd volgens het principe: meer waar nodig, minder waar kan. Tussen 2022 en 2024 is het risicomodel doorontwikkeld en per 1 januari 2025 werken toezichthouders met dit nieuwe model.

Gemeenten spelen een belangrijke rol in het bestrijden van achterstanden in het onderwijs. Ze zijn verplicht om jaarlijks overleggen te organiseren met kinderopvanghouders en schoolbesturen over onderwijsachterstanden. Dit overleg over onderwijsachterstanden vindt echter niet altijd plaats en wanneer het wel plaatsvindt, blijven concrete afspraken soms uit.

In Nederland verschilt de kwaliteit van de doorgaande lijn binnen de voor- en vroegschoolse educatie (vve) sterk. Wat is er nodig om tot een goede samenwerking te komen? Dit is besproken tijdens het webinar ‘doorgaande lijn vve’, georganiseerd door GOAB in januari 2025.

Jeanine Mulder was recent te gast bij de Kinderopvang Podcast van Brancheverenging Kinderopvang (BK). De medeauteur van Vol Vertrouwen. Werken met dreumesen en peuters. Geïnspireerd op de visie van Emmi Pikler, is eigenaar van kinderopvang Duimelot en vorig jaar finalist van de BK speelruimte award. In deze podcast deelt zij onder andere haar visie op de kinderopvang en vertelt ze hoe haar liefde ontstond voor de unieke visie van pedagoog Emmi Pikler.

De een-op-een-relatie tussen kind en pedagogisch medewerker in de kinderopvang heeft een positieve invloed op de ontwikkeling van het kind. En dat zorgt er weer voor dat de overgang naar de basisschool soepeler verloopt. Dat blijkt uit onderzoek van Rosanne Sluiter, gepromoveerd op 21 februari 2025 aan de Universiteit van Amsterdam.

Ruim 90 procent van de erkend gedupeerde ouders van de toeslagenaffaire heeft inmiddels de integrale beoordeling doorlopen. Dat betekent dat zij de onterecht teruggevorderde of ingehouden bedragen vergoed hebben gekregen en een emotionele schadevergoeding hebben ontvangen. Gemiddeld is aan deze ouders 40.700 euro toegekend.