‘De klachtbehandeling van de UHT is tijdens de periode van ons onderzoek tekortgeschoten. Ze liepen flinke achterstanden op en ook wettelijke behandeltermijnen zijn in meer dan een kwart van de gevallen overschreden’, aldus Reinier van Zutphen.

Gedurende het onderzoek wees de Nationale ombudsman de UHT dit keer ook tussentijds op andere knelpunten dan alleen de klachtafhandeling. ‘Zo krijgen ouders geen of te weinig informatie over wanneer hun herstelverzoek wordt behandeld. Hierdoor weten zij vaak niet waar ze aan toe zijn. Daarmee zijn de stress en onzekerheid nog steeds aan de orde van de dag. Ouders willen deze kwestie emotioneel en financieel kunnen afsluiten, maar kunnen dat nog altijd niet.’

Ombudsman maakt zich zorgen
De ombudsman blijft zich zorgen maken over hoe ingewikkeld de hersteloperatie is. ‘In mei van dit jaar heb ik dat duidelijk aangegeven, maar ik zie geen verbetering. De klachtbehandelaars bij de UHT kunnen doorgaans niets doen aan klachten over de behandelduur: het systeem is gewoon te ingewikkeld. En zo kunnen we bijna een parallel trekken tussen de fouten die de overheid in eerste instantie maakte bij de kinderopvangtoeslagaffaire – en de manier waarop ze nu omgaan met het oplossen ervan. Ouders lopen nog steeds vast, het herstel gaat traag en het systeem is te ingewikkeld.’

‘Het kabinet moet dit oplossen. Alles moet erop gericht zijn om de gedupeerde ouders duidelijkheid te geven. En dat vraagt om ingrijpende besluiten en maatregelen. Op deze manier komen we er niet.’ De UHT overschrijdt wettelijke beslistermijnen: eind september 2021 was de maximale beslistermijn voor ruim 5.700 herstelverzoeken verstreken. ‘Dat heeft ook zijn weerslag op de klachtbehandeling. Want teleurstelling in het tempo van het herstelproces leidt onvermijdelijk weer tot meer klachten.’

Ook advocaten die gedupeerden van de toeslagenaffaire bijstaan, zijn niet in staat hun werk goed uit te voeren. Dat komt doordat de advocaten tegen ‘talloze problemen en hindernissen’ aanlopen, waardoor de bijstand onder druk komt te staan, zo schrijft een aantal advocaten namens ongeveer 220 collega’s in een brief aan de Tweede Kamer.

En op woensdag 13 oktober hebben 33 organisaties het komende kabinet opgeroepen het huidige financieringssysteem van kinderopvang zo snel mogelijk aan te passen, zodat de toeslagenaffaire nooit meer kan gebeuren. ‘Op dezelfde voet verder gaan terwijl tienduizenden slachtoffers nog steeds diep in de problemen zitten, is onacceptabel’, schrijven zij in een advertentie in Trouw. ‘Bied álle kinderen toegang tot gratis kinderopvang en geef het afschaffen van de kinderopvangtoeslag prioriteit. Het stelsel van kinderopvang moet rigoureus op de schop.’

'Tijd voor een systeem'
‘Het is tijd voor een systeem dat toegang biedt aan alle kinderen en bijdraagt aan kansengelijkheid, en tegelijkertijd alle drempels tot de arbeidsmarkt wegneemt zodat we al ons arbeidspotentieel optimaal kunnen gaan benutten’, aldus Loes Ypma (voorzitter Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang) één van de initiatiefnemers van de oproep.