Volgens de onderzoekers van SEO en Decisio is de kwaliteit van het aanbod van private equity-partijen iets hoger, maar ook hun prijs. Er zou geen sprake zijn dat geld de sector uitstroomt in de vorm van dividenden en rentebetalingen.

De SEO-onderzoekers constateren dat het aanbod van private-equity-partijen in de kinderopvang beperkt is. Zij zien geen grote verschillen in arbeidsvoorwaarden en kwaliteit van opvang. Op dat laatste scoort private equity zelfs beter: de kans op overtredingen van de kwaliteitseisen is lager, en ook ligt het aantal overtredingen per locatie lager. Private-equity-ondernemingen zijn iets vaker gevestigd in de betere wijken.

Ook is kinderopvang georganiseerd vanuit private equity duurder: gemiddeld liggen de prijzen voor dagopvang 4 tot 8 procent hoger dan bij non-profit organisaties, en voor buitenschoolse opvang 2 tot 11 procent hoger. SEO concludeert dat weglek van winsten niet aan de orde is en dat er in de kinderopvang geen hoge winsten worden gemaakt. De onderzoekers concluderen dat er weinig geld uit de sector stroomt in de vorm van dividenden en rentebetalingen. 

Decisio heeft onderzocht welke maatregelen effectief zouden zijn, als zou blijken dat organisaties een te grote focus hebben op het behalen van winsten, die vervolgens de sector uitstromen. Allereerst heeft Decisio gekeken naar de kinderopvang in andere landen. De onderzoekers constateren dat ook daar ketenvorming en private equity in de kinderopvang aanwezig is, en dat profit-partijen er worden toegelaten om groei te faciliteren.

Om overwinsten te voorkomen noemt het rapport van Decisio maatregelen als het normeren of verbieden van winstuitkeringen of dividendnormering en een maximumbeloning aan leidinggevenden (via de Wet Normering Topinkomens). Zo kan worden voorkomen dat er op kwaliteit wordt ingeleverd. Verder pleit Decisio voor ‘zachte maatregelen’, zoals een uniformering van de jaarrekening en een verplichte kwaliteitsmonitor, om kwaliteit te waarborgen.

Reactie branche-organisaties
Emmeline Bijlsma, directeur Brancheorganisatie Kinderopvang, reageert blij op beide rapporten: ‘De hoofdconclusie is dat er weinig verschil is tussen aan private equity gelieerde partijen en non-profit partijen. De geringe verschillen die er wel zijn, vragen nader onderzoek. Bijvoorbeeld naar de wijze van prijsvorming.’ Bijlsma hoopt op ‘vervolgonderzoek’, maar vooral dat iedereen zich nu gaat richten op oplossing van ‘het echte probleem’: het grote tekort aan plekken en medewerkers.

De Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang (BMK) reageert minder juichend. Volgens de BMK bevestigen de rapporten van het ministerie de noodzaak van een prijsplafond. Dat is een effectieve maatregel om te voorkomen dat commerciële ondernemers méér geld van ouders gaan vragen nu deze in het toekomstige stelsel minder hoeven bij te dragen van de overheid. Goedkopere kinderopvang voor ouders biedt ondernemers ruimte om hun prijzen te verhogen en daar is de BMK tegen.

Loes Ypma, voorzitter BMK: ‘Een prijsplafond is volgens de onderzoekers effectief, heeft impact, geeft de juiste prikkels, is uitvoerbaar en zorgt voor behoud van kwaliteit van de kinderopvang. Met een prijsplafond kan de minister voorkomen dat ouders meer dan 4 procent moeten betalen en belastinggeld via overwinst uit de sector weglekt. Zonder plafond groeit de kansenongelijkheid in Nederland, want lang niet alle ouders kunnen meer betalen dan de beoogde 4 procent’, zegt de BMK-voorzitter.

Ook de ouders in de kinderopvang spreken zich uit over marktwerking in de opvang. Ouders vinden dat de zorg voor kinderen geen verdienmodel moet zijn, zo blijkt uit een enquête van de organisaties Ouders en Onderwijs en Voor Werkende Ouders: 72 procent van de ouders vindt dat winsten weer geïnvesteerd moeten worden in de kinderopvang na de invoering van het nieuwe financieringsstelsel. De winst moet naar het personeel, de zorg voor kinderen en kwaliteit van de kinderopvang en niet naar bestuurders of derden. Uit de peiling blijkt verder dat 85 procent van de ouders vindt dat mensen in de kinderopvang niet meer dan de Balkenende-norm mogen verdienen.